Ruzie in de tent

Het komt niet zelden voor, een verschil van mening tussen de aandeelhouders onderling, of tussen de aandeelhouders en de bestuurder of tussen de bestuurder en de Ondernemingsraad, verslechterde communicatie en oplopende irritaties. De onderneming begint er onder te lijden. Je wint advies in bij een jurist of advocaat en die vertelt je over de Ondernemingskamer bij het Gerechtshof Amsterdam. Klinkt fantastisch. Eindelijk een professionele uitweg uit de impasse. Neem je de sprong in het diepe? Want daar onder water is het donker, duister en onbekend.

De Ondernemingskamer

Het begint eenvoudig. Je dient, via een advocaat, een verzoek in bij de Ondernemingskamer (kortweg OK) om een tijdelijke OK-functionaris (bestuurder, commissaris of beheerder van de aandelen) aan te stellen of een speciale onderzoeker (enquêteur) die onderzoekt wat er misgaat en welke sancties nodig zijn. Iemand die de situatie hopelijk vanuit jouw perspectief bekijkt en orde op zaken zal stellen. Is deze verwachting realistisch? Gaat dit traject de verlossing zijn? Welke oplossing biedt de Ondernemingskamer eigenlijk? En is dat wel de oplossing die je voor ogen had?

De eerste fase

Voordat deze enquêteur aan de slag gaat, benoemt de OK vaak eerst een of meerdere functionarissen. Een ervaren bestuurder, commissaris of beheerder van de aandelen (en dus soms ook jouw aandelen!) die binnenstapt en de touwtjes tijdelijk in handen neemt. Maar wat weet die persoon eigenlijk van jouw onderneming, van je relaties en van je personeel? Deze persoon luistert wel naar je, maar hoort hij je ook? Wees je ervan bewust dat hier een eerste stukje regie uit handen wordt gegeven. De OK volgt niet altijd jouw verzoek en oordeelt ook wel eens anders dan wat de verzoeker vraagt.

Het lijkt erop dat de functionaris zijn oor ook laat hangen naar die partij waarmee in onmin wordt geleefd. De functionaris lijkt zijn eigen gang te gaan. Maar dat is niet per definitie de gang die jij voor ogen had. Twijfel kan toeslaan. ‘Had ik de Ondernemingskamer wel in moeten schakelen?’

Kosten

Net als iedere andere rechtszaak kost ook een procedure bij Ondernemingskamer geld. De aangestelde onderzoeker of OK-functionaris moet betaald worden. Voor de onderzoeker geeft de OK vooraf een indicatie. Maar niet voor de beloning van de functionaris die de rol van bestuurder, beheerder van de aandelen of de commissaris inneemt. Vaak wordt het toegewezen budget voor de enquêteur eerder bereikt dan dat het onderzoek is afgerond en moet er worden bijgestort.

Niet tevreden

Inmiddels zit je al zo diep verwikkeld in dit traject dat er uit stappen vanwege de kosten en de moeizame procedure niet wenselijk is. Daarvoor moet opnieuw een officieel verzoek bij de OK worden ingediend die de procedure vervolgens alleen beëindigt als alle belanghebbende partijen dit ook wensen en er bovendien geen maatschappelijke gevolgen kleven aan de beëindiging. Verhaal halen bij een naar jouw idee slecht functionerende functionaris is evengoed niet erg kansrijk. Een boze brief heeft vaak weinig effect.

Afronding procedure

Nadat er voldoende onderzoek is gedaan binnen de onderneming moet wederom de gang naar de Ondernemingskamer worden aanvaard. De OK velt een oordeel over eventueel wanbeleid en beveelt definitieve maatregelen. Daarbij kan de Ondernemingskamer zelfs besluiten de onderneming te liquideren. Als er wanbeleid is vastgesteld moet er vervolgens een aparte gang naar de reguliere rechter worden gemaakt om de schade te laten vaststellen. Kortom, de gevolgen kunnen verstrekkend zijn.

Gaat het altijd zo?

Nee, uiteraard niet. Een OK-procedure (Enquête) verloopt regelmatig met een positieve afdronk. De crux zit hem in goede advisering en voorbereiding. Hierdoor worden te hooggespannen verwachtingen vermeden. Deze verwachtingen zijn logisch, al je energie zit in je onderneming, het is je brood. Door misschien wel maandenlang opgebouwde irritaties is het gevoel voor realiteit veelal verloren gegaan en wil je alleen nog maar een oplossing. Kosten wat kost.

Conclusie

De gang naar de Ondernemingskamer is een heel heftige en krachtige maatregel maar met een aantal kanttekeningen. De procedure is kostbaar en kan lang duren. Voor partijen vaak te lang. Onafhankelijke derden nemen soms “je zaak over” en zullen voorzichtig, risicomijdend en onafhankelijk handelen. De einduitslag is niet altijd wat partijen voor ogen hadden toen ze er aan begonnen.

Mijn advies is dan ook om je goed te laten adviseren door een ervaringsdeskundige. Laat je informeren en vraag desnoods een gesprek aan met iemand die werkt als OK-functionaris of dat in het verleden heeft gedaan of ga eens praten met partijen die een dergelijke procedure hebben meegemaakt. Die kunnen mogelijk een genuanceerder beeld schetsen van de problemen welke er op je pad kunnen komen en wat je kunt verwachten bij een gang naar de Ondernemingskamer.

Fred Demeijer